Pajo d'acuei
Presentacioun en francés
Catalogue dis edicioun
Editouriau dóu mes
  Mescladisso d'archiéu Mescladisso d'archiéu
diciounàri en ligno
Countat
 

Editouriau dóu mes de desèmbre 2015

 

L’esperanço…

La guerro

Ah ! vos la guerro à mort, ah ! vos que l’ahiranço
Se cargue de tempèsto emai de maluranço,
Eh ! bèn, grègo ! La man dins l’infèr tout dubert,

F. Mistral

Après lis ataco terrouristo qu’an ensaunousi noste païs, es encaro la cousternacioun, davans l’abouminacioun… emai nòsti plang siegon pas d’un grand soulas sian toujour, vuei, plen de coumpassioun pèr li famiho endoulourido.
Lou raconte d’aquel ate terrouristo faguè la uno de la prèsso e di journau televisa dóu mounde entié, poudèn plus rèn apoundre sachènt plus que dire ni que faire. Citaren que lou temouniage lou mai esmouvènt que siegue, “ L’angelus ” dóu Papo Francés.

“ Uno talo barbarié nous laisso sènso mot e nous demandan coume lou cor de l’ome pòu councebre e realisa aquélis ourrìblis evenimen qu’an boulouversa noun soulamen la Franço mai lou mounde entié. Fàci à d’ate autant intoulerable, se pòu que coundana aquel afront inqualificable à la digneta de la persouno umano. Tène de tourna afierma emé forço que lou camin de la vióulènci e de l’ahicioun noun poudra jamai resòudre li proublèmo de l’umanita ! E utilisa lou noum de Diéu pèr justifica aquéu camin, aquéli chausido, es un blasfème. Vous counvide à vous jougne à iéu dins la preguiero : fisèn à la misericòrdi de Diéu li vitime sènso defènso d’aquelo tragedìo. Que la Vierge Marìo, la maire de misericòrdi, suscite dins li cor de tóuti de pensado de sagesso e d’entencioun de pas. Ié demandan de proutegi e de viha sus la caro nacioun franceso, fiho einado de la Glèiso, sus l’Éuropo e sus lou mounde entié.”

Se trobo pamens dins “ Lis Evangèli ” de Savié de Fourviero : “ Or, quouro ausirés parla de guerro e de brut de guerro, agués pas pòu : fau qu’acò ague d’èstre, mai es panca la fin.”

Abat Enri George dins soun recuei pouëti “ À la davalado ” aurié trouba li mot :

O ! Mai empacho pas qu’avèn li pèd sus terro ;
Que vesèn nòstis an degaia pèr de guerro,
De destrùssi foulié ounte soun respeta
Ni dre, ni la mouralo e l’umano pieta !
Ah ! que l’ome es meichant e loubatas pèr l’ome !
L’animau lou mai fèr merito que se nome !

Li bestìo fero soun aro percassado, mai la vido vidanto es toujour aqui e la terro s’arrèsto pas de vira, nous fau garda l’esta-siau, e bèn vèire coume disié Frederi Mistral :

Despièi que lou mounde es mounde, mau-grat li flèu li mourtalage, li revoulucioun, li guerro emai tout ço que voudrés, li vióuleto jamai an manca de flouri dins lou mes de febrié ; e, dins li pountannado memamen li plus negro, i’aguè toujour de calignaire pèr lis ana culi ensèn.

Adiéu la Charto

Segur, nosto coumbat pèr sauva la lengo sèmblo derisòri pèr d’ùni que i’a, mai l’abandounan pas… Nòsti bràvi senatour an pas espera aquélis afrous evenimen pèr nous remiaula “Avèn d’àutri priourita que de s’óucupa de vosto lengo”.
Lou mes d’avans decidèron d’escarta lou vote de la Charto éuroupenco di lengo regiounalo coume n’avien pamens lou devé.
Vaqui lou proujèt de lèi coustituciounalo qu’a presenta Crestiano Taubira, la menistro de la justiço, estènt cargado de n’espausa li moutiéu e de n’en sousteni la discussioun.

“Article unique. « Après l’article 53-2 de la Constitution, il est inséré un article 53-3 ainsi rédigé : « Art. 53-3. - La ratification de la Charte européenne des langues régionales ou minoritaires adoptée à Strasbourg le 5 novembre 1992, complétée par la déclaration interprétative annoncée le 7 mai 1999 au moment de la signature, est autorisée.”

Es tout vist qu’avèn ges de dre de parla uno autro lengo que lou francés, mai poudrien nous faire uno pichoto favour.

Conformément aux articles 1er et 2 de la Constitution, la République est indivisible et sa langue est le français. Ces principes interdisent qu’il soit reconnu des droits, par exemple linguistiques, à un groupe humain identifié et distinct du corps national indivisible. Il ne peut exister des droits propres à certaines communautés. En revanche, ces principes n’interdisent pas de faire vivre notre patrimoine culturel, et donc linguistique, et d’accorder une place plus importante aux langues régionales dont l’article 75-1 de la Constitution a consacré l’appartenance au patrimoine national.

Anan belèu pousqué avé uno plaço mai impourtanto pèr nosto lengo, valènt-à-dire de pas proun, anan passa à pas gaire.

Noun, sarié deja trop bèu, anan passa de pas gaire à pas rèn… Lou proujèt de lèi es abandouna.

En application de l’article 44, alinéa 3, du Règlement du Sénat, Le Sénat décide qu’il n’y a pas lieu de poursuivre la délibération sur le projet de loi constitutionnelle autorisant la ratification de la Charte européenne des langues régionales ou minoritaires (n° 662, 2014–2015). En conséquence, conformément à l’article 44, alinéa 3, du Règlement, le projet de loi constitutionnelle n’a pas été adopté par le Sénat.

Es adóuta emé 180 voues contro 155 en sesiho publico lou 27 d’óutobre 2015.

Crestiano Taubira soustenguè pamens forço bèn lou proujèt de ratificacioun de la Charto éuroupenco di lengo regiounalo e manquè pas de cita la Prouvènço :

Le français doit, par exemple, l’ “ amour ” aux troubadours provençaux,… Frédéric Mistral a sans doute fait “ chavirer ”     – terme provençal – tous les cœurs, en 1904, lorsqu’il a reçu le prix Nobel de littérature pour une œuvre en langue régionale.

Demai dins lou debat nosto lengo a clanti, lou senatour Jòrgi Labazée diguè “que vau pausa uno questioun”, mai lou rapourtaire escriguè pièi à soun biais si paraulo :
“ Ço qu’abeth dit en l’hora… ey vertat o pas ? ”…
“ Qu’em comprenet ? ”…
“ Quep trufat de nosauts ”… “ Permo qué hie encoero que yabé 20 000 personas a Montpellier… et aillos ta defende la lengua ”.

Lou pes de la Manifestacioun dóu 24 d’óutobre à Mount-Pelié venguè soulet dins l’archimbello… Mai la balanço èro adeja pounçounado pèr li balançaire proufessiounau de la poulitico pouliticiano, “ justo coume uno roumano de patiaire ”.
Avèn pas fa lou pes…
La Charto es aro bèn ploumbado…

 

Bernat Giély

 

Site nostre :
prouvenco-aro.com
cieldoc.com
Nosto adrèisso eleitrounico :
lou.journau@prouvenco-aro.com

 

 
Mescladisso d'archiéu Mescladisso d'archiéu
 
Se voulès vous abouna escriéure à :
 
"Prouvènço d'aro", "Flora pargue", Bast.D, 64, traverso Paul, 13008 Marsiho.
 
Se voulès d'en proumié counèisse "Prouvènço d'aro", li tres darnié numerò vous saran manda à gratis, basto pèr acò de nous baia voste noum e vosto adrèisso :
Nosto adrèisso eleitrounico : lou. journau@prouvenco-aro.com
Prouvènço d'aro, 18 carriero de Beyrouth, 13009 Marseille.
 
Pajo d'acuei Presentacioun en francés Catalogue dis edicioun Editouriau dóu mes Mescladisso d'archieu diciounàri en ligno Countat