Pajo d'acuei
Presentacioun en francés
Catalogue dis edicioun
Editouriau dóu mes
  Mescladisso d'archiéu Mescladisso d'archiéu
diciounàri en ligno
Countat
 

Editouriau dóu mes d'abriéu 2016

 

Un eiretié de Mistral…

Lou Tresor de nosto lengo
e met en pajo sus internet !

Vaqui dounc, vuei, un nouvèu diciounàri pèr nosto lengo en grafìo mistralenco vèn de giscla sus la telaragno d’internet, aquel oubrage es l’obro d’un Selounen, Bertrand de la Tour d’Auvergne, felibre e saberu emé uno licènci d’anglés, uno mestriso de lenguistico angleso e un dóutourat en linguistico generalo de la Facultat de z-Ais, èro lou mai qualifica pèr se bandi dins uno realisacioun pariero, éu que parlo quàuqui lengo éuroupenco e n’en compren li dialèite. E tout d’uno de nous precisa : “ À-n-aquéu prepaus, uno lengo ei rèn mai qu’un dialèite de poudé. Pèr faire simple, à Perpignan lou catalan es un dialèite, à Barciloune es uno lengo. Parlan tóuti de dialèite : lou de sa maire, de soun paire, di fraire e sorre, dis estùdi, dóu mestié etc.. Pèr quant à “ patoues ”, lou mounde l’emplegon pèr dialèite. Lou mot “ patois ’’ eisisto qu’en francés, dóu mens dins li lengo éuroupenco. Veici ço que n’en dis lou “ Petit Robert ” : Parler local, dialecte employé par une population généralement peu nombreuse, souvent rurale, et dont la culture, le niveau de civilisation sont jugés comme inférieurs à ceux du milieu environnant (qui emploie la langue commune). Es un mot de mesprés.”
Basti un parié diciounàri es bèn segur un long travai, e pamens Bertrand de la Tour d’Auvergne nous dis tout simplamen :
“ Sabe plus quand coumencère. À la debuto, èro pèr iéu e coumencè emé d’article dins li journau, passè, pièi, au libre ; de proso, de tiatre, libre qu’an de dialogue e un pau soulamen de pouësìo, pèr ço que dins li pouèmo, en causo dóu martelage, dóu ritme e de la rimo, li mot an  souvènt un sens particulié. D’ami lou veguèron e ié mandère regulieramen moun travai. Demié éli, i’a dous sòci dóu Felibrige : Dono Merike Riives de Tallinn en Estounìo  e Segne Shunshuke  Nakata dóu Japoun. Coume li fichié èron de mai en mai gros, me siéu pensa que poudriéu lou metre sus la telaragno, que poudrié ajuda. Pèr èstre mai mouderne, poudriéu metre la prounounciacioun en founetico, mai siéu pas segur de tóuti li mot e vole pas impausa uno nourmalisacioun que siéu contro ”.
La resulto d’aquelo obro grandarasso s’espandis vuei à bèl èime sus la telo d’internet e se pòu counsulta à gratis :

http://lengo.hb-prov.fr

“ Diciounàri Prouvençau - Francés - Prouvençau ” nous pourgis d’acès i cinq tèmo desvouloupa pèr Bertrand de la Tour d’Auvergne e ansin de chausi segound lou besoun : siegue “ Diciounàri ”, siegue “ Gramatico ”, siegue “ Fourmulo ”, siegue “  Noum geougrafi ” e siegue “ Noum de Persouno ”.
Vai soulet que lou diciounàri es lou bèu proumié e se pòu ana direitamen i pajo vougudo en clicant sus uno di letro de l’alfabet que soun estalouirado, o bèn se pòu encaro manda uno recerco en emplegant la founcioun [Countourrole+F] de soun clavié d’ourdinatour. Se pòu i’ana à touto zuerto pèr aganta lou bon mot :

Zuerto – à touto zuerto : au Hasard, à tout hasard, sans réflexion, Inconsidérément, Indiscrètement ( 13p108 ). –  un cop d’iue à touto zuerto dins lou saloun. – un coup d’œil à tout hasard dans le salon ( 167p74 ) – Li gènt dóu vilage, curious de saupre, à touto zuerto s’entrevavon – Les gens du village, curieux, s’informaient, ils voulaient savoir à tout prix .

De bon, Bertrand de la Tour d’Auvergne nous adus aqui en versioun mouderno un nouvèu Tresor dóu Felibrige emé li neoulougisme mancant dins aquéu diciounàri aro vieianchoun.
Tant soulamen à la diferènci dóu diciounàri mistralen, Bertrand de la Tour d’Auvergne a dessepara li noum propre, es coume acò que trouban à despart dins de doursié diferènt li “ Noum de Persouno ” e tambèn “ Noum geougrafi ”.
Souto aquelo rubrico “ Noum geougrafi ” soun recampa li noum de liò, estat, vilo, despartamen, regioun, emé l’apelacioun de sis abitant, mai tambèn li noum de flume, de ribiero, de riéu, de canau, de lau, de mountagno, de colo, de vau, de valèio, de mar, d’isclo, etc. Acò pas soulamen pèr Prouvènço, mai tambèn pèr la Franço, l’Éuropo, l’Africo, l’Americo, l’Asìo vo l’Ouceanìo.

Bruges (Brugge) – Brujo
Brusc ( Le ) – Lou Brusc ( Buei, Bueien )
Bruxelles – Brussello
Budapest ( Budapest ) – Budapest
Buenos-Aires – Bònis ( Bouènis ) - Aire, Bouenos-Aires

Lou doursié “ Noum de Persouno ” presènto, éu, subre-tout li pichot-noum en prouvençau vo asata au prouvençau pèr l’autour.

Jérôme – Jirome, Giraume, Girome, (dim. Giroumet)
Joachim – Jouaquin, Jouachin (dim. Chuchin, Chechin, Chichin)
Joffroy – Jefrey
Joseph – Jóusè, ( dim. Jouselet, Jouseloun, Jijelet, Jelet, Jè, Jigè, Zè ) – Jóusè d’Arimatìo – Joseph d’Arimathie –
Joséphine – Jóusefino (dim. Fino, Fifino, Finoun, Fefin, Fineto)

Toujour dins la draio de Frederi Mistral pèr baia uno vertadiero encicloupedìo, Bertrand de la Tour d’Auvergne adus dins soun doursié titra “ Fourmulo ” tóuti lis espressioun que s’emplegon tant dins la vido amenistrativo que dins la courrespoundènci vo dins li discours en lengo nostro. E bèn segur se i’atrovo lou biais de bèn escriéure si letro que siegue pèr plagne un dòu vo souveta de bòni fèsto.

Gramaci de vòsti vot : Vougués bèn gradi li miéu freirenau e courau – Je vous remercie de vos voeux : Veuillez agréer l’expression des miens fraternels et cordiaux.
À la lus de l’estello felibrenco – Bono annado – À la lumière de l’étoile du Félibrige – Bonne année - Vous souvetan en tóuti bono annado – Nous vous souhaitons une bonne année à tous.

Pas proun d’acò, Bertrand de la Tour d’Auvergne despasso soun mèstre dins la presentacioun de l’art d’escriéure prouvençau en prepausant uno gramatico, ço qu’a pas fa Frederi Mistral.  Soun doursié “ Gramatico ” permet d’identifica li règlo founoulougico, mourfoulougico e sintassico dóu prouvençau. Sian aqui dins lou doumaine d’óusservacioun e d’analiso de la lengo. Li principàli noucioun gramaticalo qu’intron dins noste sistèmo d’escrituro soun presentado. Pèr coumença, l’autour saup prene si referènci : Ferdinand de SAUSSURE, paire de la lenguistico estruturalo “ langue et écriture sont deux systèmes distinctifs, l’unique raison d’être du second est de représenter le premier. L’objet linguistique n’est pas défini par la combinaison du mot écrit et du mot parlé, ce dernier constitue à lui seul cet objet. – L’écrit doit être l’esclave de l’oral.”
Adounc es l’enventàri coumplèt di principàli estruturo gramaticalo de la lengo que soun aqui pèr servi de suport à l’aprendissage metoudique e resouna di noucioun necito pèr bèn coumprene lou prouvençau.
Tóuti li registre de la lengo soun aro à la pourtado de tóuti, bono-di aquéu “ Diciounàri Prouvençau-Francés-Prouvençau ” de Bertrand de la Tour d’Auvergne.
Un site internet parié baio l’avantage que se pòu coumpleta à flour e à mesuro di descuberto e de mai se poudra ajusta, amenda, courregi, ameioura pèr ajougne la perfecioun à l’agrat dis espepidounaire dóu gros grum que mancaran pas de critica.
De tout biais Bertrand de la Tour d’Auvergne nous pourgis vuei un óutis mouderne pèr la sauvo-gardo de la lengo. Lou nouvèu Tresor que s’esperavo de-bado camino aro sus internet, osco !

Bernat Giély

Lou site : http://lengo.hb-prov.fr

Site nostre :
prouvenco-aro.com
cieldoc.com
Nosto adrèisso eleitrounico :
lou.journau@prouvenco-aro.com

 

 
Mescladisso d'archiéu Mescladisso d'archiéu
 
Se voulès vous abouna escriéure à :
 
"Prouvènço d'aro", "Flora pargue", Bast.D, 64, traverso Paul, 13008 Marsiho.
 
Se voulès d'en proumié counèisse "Prouvènço d'aro", li tres darnié numerò vous saran manda à gratis, basto pèr acò de nous baia voste noum e vosto adrèisso :
Nosto adrèisso eleitrounico : lou. journau@prouvenco-aro.com
Prouvènço d'aro, 18 carriero de Beyrouth, 13009 Marseille.
 
Pajo d'acuei Presentacioun en francés Catalogue dis edicioun Editouriau dóu mes Mescladisso d'archieu diciounàri en ligno Countat