|
Editouriau dóu mes de mai 2025
Un grand chut Pèr uno raço que regreio plus Dins lou mounde d’aro d’ùni mot s’endevènon pejouratiéu, ensaca d’un marrit biais pèr èstre coundana... Lou sèisse a ramplaça la raço. Pecaire, Frederi Mistral lou sabié pas, emplegavo li dous dins Calendau : Au-mai regarde, recounèisse Vaqui dounc, lou mot raço se dèu pas utilisa pèr dire que i’a uno diversita umano. Raço racejo, Meno menejo. Aquéu mot de “raço”, que tirassavo d’our- dinàri dins noste lengage, dèu èstre foro-bandi, tant pis se sa significacioun poudié se trouba bravasso. RAÇO, s. f. Race, extraction, lignée, espèce, sorte, v. enjo, meno, meinado, traco, tusto. Raço caïno ou biscaïno, race de Caïn, méchante race; de la grosso raço, de la grosse espèce; tira de raço, cassa de raço, chasser de race, avoir les qualités de ses parents ; passera raço, il sera pire que ses pères; en raço, en bloc, brut, sans choix; vèndre en raço, vendre en bloc; parti en raço, partir en masse; d’amelo en raço, amandes mêlées, sans distinction de qualités, en sorte; de cardoun en raço, des chardons à foulon qui n’ont pas été triés ; touto raço de causo, toute sorte de choses; quento raço d’idèio ! quelle drôle d’idée ! que raço pòu èstre ? qu’est-ce que cela peut bien être ? de que raço es estat acò? (B. Floret), qu’est-ce donc que cela ? DESOUNOURO-RAÇO, s. et adj. Celui, celle qui déshonore sa race, v. desoundre-famiho. SAUVO-RAÇO, s. m. Fils unique. RACEJA, v. n. Tenir de sa race, chasser de race, se reproduire avec les défauts ou les qua- lités de sa race, v. meneja. Frederi Mistral èro un pouèto de raço coume lou dis Batisto Bonnetque venié de legi soun pouèmo Mirèio e i’aparèis “ qu’avèn realamen un pouèto de raço e d’engèni: la Franço pòu, n’èstre fièro ! ” D’uno raço que regreio De-segur, raço èro un bon mot pèr Frederi Mistral que l’empleguè, à bóudre, 108 cop dins sis obro. Lis àutri rèi, en raço, nous declarèron guerro. Partirian tóutis en raço Emé la bandiero au vènt, De bon verai, Frederi Mistral aubouravo la raço, mai designavo em’aquéu mot l’ensèn di mèmbre d’uno famiho, d’un meme pople vo d’uno memo nacioun, sènso discriminacioun racialo coume se dis aro. Aquelo lengo d’O, grando voues istourico, signau de nosto raço, mirau de nosto glòri, D’esperiéu prenguère la resoulucioun: prou- mieramen, de releva, de reviéuda ’n Prouvènço lou sentimen de raço, que vesiéu s’avali souto l’educacioun contro naturo e fausso de tóuti lis escolo. Lou premié devé d’un veritable felibre es d’ensigna au pople lou respèt de sa lengo e lou mantenemen de sa dignita de raço. Pèr-ço-que-dins la lengo se molo e trelusis lou caractère escrèt de la raço que la parlo. Counserva la noublesso e lou biais de nosto raço prouvençalo. La raço prouvençalo èro aqui aquest an, espandido dins touto richesso. Pièi, li prouvençau soun pas soulet, lou Mèstre aubouro sa latineta: Auboure-te, raço latino, Espepidouno qu’espepidounaras, à la perfin, pecaire, se pòu trouba lou mot raço emé belèu uno cargo pejourativo à l’ouro d’aro que l’èro pas dóu tèms de Frederi Mistral: Ah ! raço de Jusiòu, que mordes en furour La man que t’abaris, e, torso, À passa tèms tóuti lis escrivan prouvençau i’anavon d’emplega lou mot raço sènso lou prendre à mau. “ Lou Saquet dóu Gnarro ” de Batisto Bonnet Vaqui la barrulado dóu mot raço que dins lou mounde d’aro se fau mesfisa d’emplega à bèl esprèssi ! Bernat Giély
|
![]() |
Site
nostre : |
|
Mescladisso d'archiéu | ![]() |
Se voulès vous abouna
escriéure à :
|