Editouriau dóu mes d'abriéu

L’urgènci de crea uno estruturo permanènto de proupousicioun e d’acioun pèr proumòure la lengo e la culturo regiounalo dins nosto regioun escapara de segur en degun.
En coumparesoun, d’àutri regioun plaçado dins li mèmi coundicioun, talo que Bretagno, Lengadò-Roussihoun vo Miejour-Pirenèu, lou retard de la regioun Prouvènço-Aup-Coustiero d’Azur en la matèri crèmo au lume. Mau-grat d’initiativo embelinarello e en despièi de l’estacamen de la majo-part de nòstis eligi, la situacioun rèsto forço desavantajouso sus lou plan di mejan e de l’ensèn de la poulitico culturalo.
Es pèr acò que li tres assouciacioun que recampon la toutalita dis acioun vo di militant estaca à nosto lengo e nosto culturo, Lou Felibrige, lou Cèntre Regiounau d’Estùdi Óucitan de Prouvènço e lou Mouvamen Parlaren, an decidi de liga sis esfort e si mejan pèr crea un Counsèu permanènt di mouvamen de proumoucioun de la lengo e de la culturo regiounalo.
Un Coumitat de peirinage acampara à l’entour dóu Counsèu li persounalita de la culturo, de l’ensignamen, dóu mitan pouliti, ecounoumi e souciau que partejon sis óujeitièu.
Lou Counsèu a pèr toco d’estigança un proujèt fort, vertadié e realiste pèr assegura la sauvo-gàrdi e la proumoucioun de la lengo e de la culturo regiounalo dins uno acioun couërènto e countinuouso fin que siègue mes en plaço, dins un segound tèms, lis istànçi courrespoundènto à si toco. Travaiara en acourdanço ’mé l’ensèn di partenàri councerni sènso esclusivo.
Pèr lis assouciacioun que coumpauson lou Counsèu, la lengo regiounalo es lou bèn coumun de tóuti lis estajan de nosto regioun, qualo que siègon sis óurigino. Fai referènci i chausido de Frederi Mistral, partejado pèr la quàsi toutalita di linguisto vo pratician en la matèri, coume la lengo d’O dins sis espressioun prouvençalo, aupino e niçardo.
Lou respèt toutau de si biais d’espressioun dèu cauciouna l’autenticita dóu lengage que sara proumu pèr l’acioun dóu Counsèu. L’unita de la lengo d’O dins sa diversita coustitutivo dèu assegura uno difusioun alargado de la prouducioun regiounalo devers lis àutri regioun dóu païs d’O, dis escàmbi coustant e aprefoundi en visto d’un enrichimen mutuau, e, tambèn uno larjo duberturo sus li regioun éuroupènco de l’Arc Latin coume la Mieterrano dins soun ensèn, que la culturo d’O n’es un elemen foundamentau despièi sa flourisoun de l’Age Mejan en jusqu’à sis àudaci countempourano.
Lou Counsèu s’enebira escrupulousamen touto formo d’atitudo seleitivo vo nourmativo, mai s’estacara au countràri à defèndre e proumòure touto li prouducioun de la culturo d’O, tradicioun poupulàri, classico, mouderno, en jusqu’au rock e rap óucitan que capiton dins li gràndi ciéuta. Pèr ço que toco l’ourtougràfi de nosto lengo, luen de s’embarra dins uno marrido draio, lou Counsèu adóutara uno atitudo de toutau respèt di diferènt sistèmo ourtougrafi couneigu e usita. Sara lou garant de la duberturo en tóuti li prouducioun escricho de la lengo d’O, emé la liberta de chausido en la matèri.
S’apielant, en l’atualisant, sus lou remirable pres-fa coumpli en 1999 pèr la coumessioun messo en plaço pèr lou Counsèu Regiounau, malurousamen resta dins li tiradou, lou Counsèu permanènt di mouvamen de proumoucioun de la lengo e de la culturo regiounalo fara espeli dins gaire uno proumiero redacioun de soun proujèt que sara prepausa i partenàri e is eligi.

Lou Capoulié dóu Felibrige - Pèire Fabre
Lou Presidènt dóu Mouvamen Parlaren - Marc Audibert
Lou Presidènt dóu Cèntre Regiounau d’Estùdi Óucitan de Prouvènço - Pèire Brechet

N’I’A PROUN !

Davans la marrido fe d’uno pougnado de reboussié, que se dison prouvençau, mai que soun pas mai que li piroumane de ço que rèsto de nosto lengo e de nosto culturo, avèn lou devé, emai l’óubligacioun, de se liga bord que parlan la memo lengo dins sa diversita e dins lou respèt de chascun.
Poudèn pas aceta que quaùqui nèsci (pulèu entrefouiraire) aguèsson troumpa lou mounde e subre-tout lis eligi pèr aguè uno recouneissènço óuficialo mai tambèn artificialo. Poudèn plus aceta la lengo de bos. Fau crida. Es belèu lou darrié badai.
Sian à la crousiero di camin emé dos generacioun d’un tèms e d’un biais diferènt. Lou valat es prefound e la coumprenènço mau-eisado. Fau pas leissa à nòsti felen un eiritage nebulous mai ié douna la clau que duerb tóuti li porto pèr entreteni e moudernisa uno lengo e uno culturo qu’an quaùqui siècle d’eisistènci.

Marc Audibert - Presidènt dóu Mouvamen Parlaren