Pajo d'acuei
Presentacioun en francés
Catalogue dis edicioun
Editouriau dóu mes
  Mescladisso d'archiéu Mescladisso d'archiéu
diciounàri en ligno
Countat
 

Editouriau dóu mes de juin 2022

 

SANTO MARÌO

S’es tourna mai canounisa
uno porto paraulo
de nosto lengo…

Lou mes passa lou Papo Francés a canounisa Marìo Rivier, uno santo que parlavo e escrivié la lengo d’oc e coume lou diguè lou Prèire Fernand Mourret dins soun libre “ La véritable Marie Rivier, fondatrice des Sœurs de la Présentation de Marie de Bourg-Saint-Andéol ”, si preguiero èron facho dins lou patoues dóu païs, lou soulet lengage que parlavo enfant.

E de cita si paraulo en precisant que l’idiomo vivarés qu’emplego la Santo es un souto-dialèite de la lengo d’oc se restacant au Dóufinés coume es marca dins lou Tresor dóu Felibrige de Frederi Mistral :
“ Sento Vierjo, pouodes be me gari, si tu voles... Garis-me, garis-me ! — Sento Vierjo, siés bien pauro ! Si tu me garisses, dirai à ma maire de te douna uno gènto raubo, em’ un gènt chapèu, em’ uno gènto courouno de flour. — Voles pas me gari ? E bè vau fougna...”
Pièi nous apren que : “ L’illustre poète et linguiste provençal. M. Frédéric Mistral, a bien voulu vérifier le texte de ces paroles et en fixer l’orthographe ”.
Adounc lou Mèstre de Maiano a agu de counèisse l’escrituro de Marìo Rivier. Poudié pensa que se preparavo sa beatificacioun estènt que falié èstre morto despièi cinq an e avé mena uno vido crestiano eisemplàri, mai li recerco perdurèron tant que n’en veguè pas la fin…
Fuguè beatificado soulamen lou 23 de mai 1982 en plaço Sant-Pèire de Roumo pèr lou papo Jan-Pau II. 
E aquest an, lou 15 de mai 2022, fuguè canounisado en meme liò pèr lou papo Francés. La recounèissènço d’au mens dous miracle pèr soun intercessioun estènt aro atribuïdo à la benurouso Marìo Rivier.

Segur qu’es plus questioun de lengage dóu païs dins lou surnaturau : lou darnié miracle que i’es atribuï pertoco la guerisoun d’uno fiheto nascudo soufrissènto d’un “ hydrops embryo-fœtal ” generalisa precoce noun inmunologue, qu’aguè liò, en 2015, i Filipino.

Mai quau èro, coume se dis, aquelo amo santo que vivié que pèr Diéu e pèr lou prouchan, uno simplo fiho de campagno, pauro, sènso sòu, sènso aquel esperit cultiva que baio l’educacioun di gràndi vilo.

Santo Marìo

Marìo Rivier es nascudo lou 19 de desèmbre 1768 à Mount-Pezat, parròqui dóu diousèci de Vivié, l’anciano capitalo dóu Vivarés. Èro l’enfant de Jan-Batisto Rivier e Ano-Marìo Combe que tenien uno aubergo dins lou vilage.

Semblavo proun gaiardo à sa neissènço, mai pecaire à sege mes, proun boulegarello, cabussè de sa lichiero, un lié de post trop en autour, coume èro d’usage d’aquéu tèms.
Em’ aquelo cabussado si membre n’en prenguèron un cop e se desfourmèron, sis articulacioun “se nousèron” ( coume se dis en lengo vulgàri, precison lis istourian ). La drouleto poudié plus marcha, nimai se teni drecho.
Partènt d’aqui se fasié pourta chasque jour pèr prega la Vierge à la capello de Nosto-Damo-de-Pieta ( zóu mai lis istourian d’apoundre : ce que les habitants du midi de la France appellent une Pietà ). Si preguiero e si demando, bèn segur, se fasien dins soun patoues : Sento Vierjo, pouodes be me gari, si tu voles...
Segur sara garrido, lou miracle se faguè lou 8 de setèmbre 1774, lou jour de la nativeta de la Santo Vierge. Toujour pamens un pau amalugado, pousquè coumença d’oubra à l’oustau, ana souleto davans la Pieta e coumençant de treva l’escolo parrouquialo aqui s’óucupa di pichot coume l’aurié proumés à la Vierge.
Manco de crespino, lou 31 de juliet 1777, cabusso encaro en sourtènt de la boulenjarié dóu vilage dins un escalié e s’esclapo la cambo.
Tant lèu sa maire, ié vai faire cade matin uno ouncioun sus l’enfladuro, em’ un òli reculi d’uno lampo que brulavo nuech e jour dins lou santuàri de Nosto-Damo-de-Pradello, dins lou dioucèsi vesin dóu Pue en Velai.
Ansin, lou 15 d’avoust 1777, sara garido de touto soun infiermita.
Aqueste cop mai, Marìo Rivier èro counsciènto qu’avié demanda sa garisoun pèr miés se devoua au service de Diéu.
En setèmbre 1780, vai parti à Pradello dins lou couvènt di sorre de Nosto-Damo pèr aprene lou mestié d’istitutriço.
Tourna-mai sa santa se vai desgrada e sa maire la ramenara à Mount-Pezat pèr mai de tres an de tèms. Fuguè soulamen à 17 an que pousqué mai retourna à Pradello pèr acaba soun educacioun e demanda à deveni religiouso. Malurousamen sa pichoto taio 1, 32 m e sa marrido santa faguèron restanco à sa requèsto.
S’entournè à Mount-Pezat en 1782 ounte demando au curat de diregi uno escolo parrouquialo. Pòu s’istala dins un oustau di sorre dóu Tiers-Ordre e ensigna l’escrituro, la leituro e lou catechisme e en 1788 vai crea lou “ pichot couvènt ”, e se cargo de prepara li drole à la proumiero coumunioun.
Pièi s’en vai en 1790 à Sant-Martin de Valamas pèr fin d’estruire uno jouinesso abandounado, sènso religioun.
Malauto, en 1792, tourno mai au vilage de Mount-Pezat, aqui sa maire defunto en 1793.   Fai que restara pas, vai s’istala en 1794 au bourg vesin de Tueits, ounte, tre arribado, duerb soun escolo.
Se capito dins la tempouro que li revouluciounàri autourison plus li prèire d’óuficia dins la glèiso, Marìo Rivier se cargo alor de recampa la poupulacioun pèr la faire prega e ié redouna uno estrucioun religiouso. Tourna encaro aqui lis istourian dison coume parlavo : “ Tout cela était dit en un langage vivant, imagé, où la foule retrouvait ses comparaisons populaires, parfois exprimées avec toute l’énergie et toute la couleur locale de son patois.”
En 1795, la règlo es de prega, travaia e se teisa.
En aquéu tèms d’agitacioun revouluciounàri li couvènt di Coungregacioun religiouso se barron, Marìo Rivier, elo, vai durbi lou siéu lou 21 de nouvèmbre 1796, jour de la fèsto de la Presentacioun de Marìo au Tèmple, sara la nouvello coumunauta di Sorre de la Presentacioun de Marìo emé soun Istitut.
Atacado pèr lou Direitòri de Privas, se n’en sourtira en 1799 emé l’ajudo dóu grand vicàri de Vivié, Mounsegne Vernet. D’aqui l’Istitut pren d’impourtanço emé de noumbróusi foundacioun dins tout lou païs Vivarés.
En 1808, 23 nouvèllis escolo s’èron duberto en Ardecho.
De 1810 à 1815 li treboulèri poulitique empachon pas que d’àutri foundacioun veguèsson lou jour dins d’àutri despartamen e la coungregacioun qu’a besoun de mai de plaço s’en vai demoura à Bourg Sant-Andeol lou 15 d’abriéu 1819.
Marìo Rivier es toujour soulicitado pèr baia si counsèu e vesita lis establimen de soun Istitut esparpaia dins vue dioucèsi, se n’en coumtavo 141 d’aquélis oustau qu’assoustèron 350 sorre pèr manteni l’obro.
Mai en 1829, la foundatriço es tourna malauto e déura s’ana faire sougna quàuqui tèms à z-Ais.
Partènt d’aqui sa santa rèsto preóucupanto.
E mouriguè lou 3 de febrié 1838 à Bourg Sant-Andeol.

Avié agu uno paraulo proufetico : “ Mi fiho traversaran li mar ”, e d’efèt en 1853 uno foundacioun se vai istala à Marìo-Vilo au Quebec.
E vuei li 1 500 Sorre de la Presentacioun de Marìo se trobon dins 20 païs dóu mounde emé soun Generalat à Castelgandolfo en Itàli.
Lou papo Pie X qu’avié declara Marìo Rivier “ Venerablo ” la disié deja “ proufèto pèr noste tèms ”.
Se saup pièi que, au mai erias paure, infirme, feble, timide vo ignourant, au mai erias bèn reçaupu pèr elo e coumbla de si bounta, èro soun bonur e sa counsoulacioun de pousqué faire quàuqui bèn is autre…

Vuei poudèn prega nosto nouvello Santo Marìo, nous coumprendra…

 

Bernat Giély

 

Site nostre :
prouvenco-aro.com
cieldoc.com
Nosto adrèisso eleitrounico :
lou.journau@prouvenco-aro.com

 

 
Mescladisso d'archiéu Mescladisso d'archiéu
 
Se voulès vous abouna escriéure à :
 
"Prouvènço d'aro", "Flora pargue", Bast.D, 64, traverso Paul, 13008 Marsiho.
 
Se voulès d'en proumié counèisse "Prouvènço d'aro", li tres darnié numerò vous saran manda à gratis, basto pèr acò de nous baia voste noum e vosto adrèisso :
Nosto adrèisso eleitrounico : lou. journau@prouvenco-aro.com
Prouvènço d'aro, 18 carriero de Beyrouth, 13009 Marseille.
 
Pajo d'acuei Presentacioun en francés Catalogue dis edicioun Editouriau dóu mes Mescladisso d'archieu diciounàri en ligno Countat